Contemplatief-PersonenOecumenisch-Personen

Mirjam van der Vegt

Mirjam van der Vegt (1977) is een Nederlandse journaliste. Na haar opleiding journalistiek aan de Christelijke Hogeschool Ede, is ze onder andere werkzaam geweest voor Twee Vandaag, Netwerk en voor diverse dag- en maandbladen. Verder heeft ze voor EO-Visie diverse achtergrondartikelen geschreven. Na een burn-out, die voortkwam uit haar drukke werkzaamheden, ging ze op weg en ontdekte, zoals ze zegt, de grond van haar bestaan. Ze schrijft daarover: “Vanuit de grond kun je tot bloei komen, van binnenuit ontstaat leiderschap. Die reis gun ik anderen ook” (1). Deze grond waaruit ze is opgestaan, heeft ertoe geleid dat ze velen wil helpen om deze reis te ondernemen en zo tot bloei te komen. Dit doet ze onder meer door boeken, lezingen, retraites en dergelijke.

Van der Vegt schrijft, dat haar activiteiten voortkomen vanuit haar geloof. Alles wat ze doet, is, zo schrijft ze, christocentrisch van aard, maar daarnaast put ze ook graag uit de rijke kloostertraditie die de woestijnvaders hebben nagelaten. Maar, zo schrijft ze, laten we elkaar niet in een hokje plaatsen, want ”dit zorgt ervoor dat we uit verbinding raken terwijl de liefde van God zich niet gevangen laat zetten” (1). Om dit te onderstrepen haalt ze een uitspraak van Henri Nouwen aan waarin hij zegt, dat stilte verbondenheid met een ieder tot stand brengt. Vanuit deze gedachte is de glossy Stil gemaakt en ontstonden er bedrijfstrainingen voor algemeen publiek (1).

Mirjam van der Vegt bereikt vele, voornamelijk vrouwelijke, gelovigen die zich door haar boeken en nieuwsbrieven laten wegtrekken van een Bijbels fundament. Vanuit haar opleiding journalistiek heeft ze natuurlijk een solide basis om te schrijven. Dit maakt dat wat ze schrijft goed onderbouwd is en lekker weg leest. Als we bekijken wat de basis voor haar onderwijs is, dan is het duidelijk dat het hier om een ander evangelie gaat.

Naast haar dagelijkse activiteiten, is van der Vegt ook ambassadrice van TEAR. TEAR staat bekend als een christelijke hulporganisatie. TEAR werkt veel samen met (plaatselijke) kerken en gemeenten en ondervindt veel steun van individuele christenen. Mirjam van der Vegt en TEAR maken vanaf 2019 samen de jaarlijkse stilteagenda(2). Naast het organiseren van retraites, het geven van lezingen en stiltecursussen, is ze ook auteur van romans. Zo schreef ze onder andere Schaduwvlucht, De laatste patiënt en de novelle De zomer van de vreemdeling (3). Het mag duidelijk zijn dat de invloed die Van der Vegt, door middel van haar activiteiten, op christenen niet gering is.

In het voorwoord van het stiltedagboek dat ze heeft geschreven, zegt ze onder andere, dat ze zich heeft laten inspireren door de kloostertraditie van de woestijnvaders, maar ook door de benedictijnse traditie van Bijbellezen. De overdenkingen voor iedere dag zijn gebaseerd op de principes van Lectio Divina. In de overdenkingen heeft ze ook gebruik gemaakt van de Ignatiaanse traditie. Ignatius Loyola was de oprichter van de jezuïetenorde. Loyola schreef het boek Geestelijke oefeningen, waarin hij aanwijzingen geeft om te bidden met de Bijbel. Van der Vegt schrijft hierover: “Voordat je begint met bijbellezen is het belangrijk dat je open bent om een tekst te ‘ontvangen’. Creëer daarom een stille plek en kies een afgebakende tijd voor je meditatie. Probeer dan, als je gaat lezen, eens je verbeelding te gebruiken. Wat zou jouw plek in het verhaal geweest zijn? Wat voel, ruik, hoor, zie of proef je?“(3). Verder schrijft ze in het voorwoord dat men moet leren om zich woordeloos te laten vullen door God.

Ze schrijft: ”Jij doet niet langer een bijbelmeditatie; maar God doet iets met jouOm dit te onderbouwen haalt ze monnik Guigo, de prior van de Grande Chartreuse in Frankrijk, aan die uitlegt wat contemplatief lezen inhoudt. Van der Vegt zegt hierover:” Maak je geen zorgen als je niet direct tot deze contemplatio komt. Dit vergt oefening in stil worden. Aan de andere kant is het ook genade van God als je zijn aanwezigheid opeens zo dichtbij ervaart” (3).

Volgens haar is Psalm 65:1 (Nederlandse vertaling vers 2) het bewijs van contemplatief Bijbellezen en het zoeken van de stilte.

2 De lofzang is in stilte tot U, o God, in Sion; aan U zal de gelofte nagekomen worden.Ps.65:2

Als we deze Psalm lezen dan gaat het niet om God in de stilte te zoeken, zodat Hij ons vult met kennis. Deze Psalm spreekt het vertrouwen, eerbied en ontzag uit wat de schrijver heeft in God onder alle omstandigheden.

In haar dagboek begint ze iedere meditatie met: “Steek een kaars aan en bid“. Iedere dag heeft een ander gebed om te beginnen, maar de kaars staat centraal. Bijvoorbeeld 9 januari: “Open in dit licht mijn ogen voor de Bron.” Of 17 februari: ” Ik leg mijn verlangens in uw licht.” Iedere afsluiting gebeurt in “samenwerking” met de kaars. Bijvoorbeeld: “Doof de kaarsvlam. Sluit af met een eigen gebed of bid: Leer mij U te verwachten.”

Wat Van der Vegt onderwijst, heeft geen Bijbels fundament, maar is gebaseerd op rooms-katholieke tradities en gebruiken. Doordat men zich hiermee inlaat, zal de lezer zich steeds verder laten wegtrekken van de Bijbelse waarheden en zich wenden tot leraren die een ander evangelie verkondigen. Dat het onderwijs wat Van der Vegt geeft op allerlei manieren verspreid wordt, mogen we wel opmaken uit het feit dat diverse bekende “christenen” in het voorwoord van dit boek een positief geluid hierover laten horen. Bekende schrijvers en presentatoren die het stiltedagboek aanbevelen, zijn onder andere Annemarie van Heiningen (schrijfster, spreekster en columniste EO-Visie), de chr. ger. Arie van der Veer (Nederland zingt), Jan van den Bosch (Hour of Power), Carianne Vos (christentherapeut en coach) en Marianne Spil (coördinator retraitecentrum De Spil).

Dat de dingen die ze leert niet een losstaande factor zijn binnen de evangelische wereld, blijkt wel uit de bronnen die ze gebruikt heeft in haar stiltedagboek. Behalve de, zoals eerder aangegeven, gebeden uit de kloostertradities en contemplatieve leraren als Henri Nouwen, heeft ze gebruik gemaakt van het werk van John Piper en Ann Voskamp. Verder werd het werk van haar gebruikt in de e-curus “Op zoek naar God in de stilte” van de EO, en levert door middel van haar columns een grote bijdrage aan het blad Visie van deze omroep. Daarbij worden de boeken en cursussen die ze schrijft, uitgebreid behandeld in christelijke media zoals het Nederlands Dagblad en het Reformatorisch Dagblad.

Het stiltedagboek en de andere boeken die ze schrijft zijn voor een groot publiek makkelijk bereikbaar. Daarnaast geeft ze cursussen, retraites en is er een stiltetour die ze samen met Ronald Koops organiseert (4). Dit bereikt (waarschijnlijk) een kleinere groep mensen, omdat niet iedereen  zin, tijd of geld heeft om hieraan mee te doen. Desondanks zal de impact van deze activiteiten merkbaar zijn binnen de gemeenten.

Er zijn stilteweekenden en stilte vijfdaagse in Nederland en Italië waarbij men leert wat verstillen in de praktijk is, Gods stem leren verstaan met al je zintuigen en lezingen creatief  verwerken. Daarnaast organiseert ze bedrijfstrainingen en stiltewandelingen. Dit alles vanuit de drie principe van de stilte. Deze principes zijn: 1) herademen: VERKENNEN, 2) struikelen: VERDIEPEN & VERBINDEN, 3) innerlijke vrede: VERBINDEN & VERANKEREN (6).

Mensen die een retraite bezoeken  of  via een bedrijfstraining in aanraking komen met het werk van haar,  nemen dit mee en zullen het geleerde langzaam maar zeker binnen de gemeente, gezin of werkkring brengen. De basis van de stiltetrainingen die ze geeft, zijn gebaseerd op oosterse technieken en rooms-katholieke tradities. Door haar onderwijs te volgen opent men de deur voor verdere misleidende leringen.

Zo prijst Van der Vegt onder andere mindfulness aan, een techniek die afkomstig is uit het boeddhisme. Ze schrijft in een Twitterbericht:

@mirjamvdvegt:  Mindfulness in 1 minuut: knielen voor Jezus. Steeds weer blijkt: het meest effectief. Wordt alleen niet vergoed door enig ziekenfonds.

Op de site van het CIP staat een videoserie waar ze dat uitlegt (7) en daarnaast geeft ze lezingen in het land om op een “christelijke” manier mindfulness (ook wel Christfulness genoemd) te leren (8).

Tijdens de QS stilte 5 daagse Bezinning en Focus is er onder meer de mogelijkheid een massage te krijgen van een christenmasseuse, om zo tot bezinning en stilte te komen (9), en wordt een cursus schrijftechniek gegeven om te verdiepen. Deze techniek lijkt (mijn inziens) aardig veel op het zogenaamde automatisch schrift. Zonder denken opschrijven wat er in je gedachten op komt om zo je gedachten te ordenen (10).

Mirjam van der Vegt onderwijst het contemplatieve idee van stil te zijn bij God. Door ademhalingsoefeningen, gebruiken uit de kloostertradities en de creatieve methoden, zoekt men de stilte om zo Hem in de stilte te leren kennen. De methoden die gebruikt worden om in de stilte te komen, zijn dezelfde die men gebruikt in de oosterse godsdiensten, new age, yoga en andere (occulte) praktijken zoals voetmassage, (binnen de alternatieve geneeswijze bekend als voetreflexologie) wat aangeboden wordt tijdens een retraite

Door mensen die deze vorm van meditatie en onderwijs als christelijk beschouwen, wordt veel verwezen naar dezelfde Bijbelteksten, die wel over stilte spreken, maar een compleet andere betekenis hebben. Zoals Psalm 46:10 (KJV) Be still and know that I am God (Geef het op en weet dat Ik God ben). Hier valt gelijk op wat er bedoeld wordt met stil zijn. Niet maak je gedachten leeg, zoals wordt geleerd in contemplatieve en Oosterse leringen,maar rust uit in vertrouwen op God, op Wie Hij is. Van der Vegt haalt Psalm 65:2 aan, en zo zijn er een aantal die men gebruikt om deze vorm van meditatie te onderbouwen.

Wat de Bijbel bedoelt met stil zijn voor God is duidelijk te lezen in wat de Heere Jezus antwoordt op de paniek van de discipelen, als ze in nood verkeren.

De (herkenbare) angst van de discipelen:

37 En er stak een harde stormwind op en de golven sloegen over in het schip, zodat het al volliep. 38 En Hij lag in het achterschip te slapen op een hoofdkussen; en zij wekten Hem en zeiden tegen Hem: Meester, bekommert U Zich er niet om dat wij vergaan?

De reactie van de Heere Jezus:

39 En Hij, wakker geworden, bestrafte de wind en zei tegen de zee: Zwijg, wees stil! En de wind ging liggen en er kwam een grote stilte.40 En Hij zei tegen hen: Waarom bent u zo angstig? Hebt u dan geen geloof?

Het gevolg van wat de Heere Jezus deed en zei:

41 En zij vreesden met grote vrees en zeiden tegen elkaar: Wie is Deze toch, dat zelfs de wind en de zee Hem gehoorzaam zijn? Mark.4: 37-41

Het stil zijn in de Bijbel heeft betrekking op eerbied, respect en vertrouwen op God, op Wie Hij is, wat Hij heeft gedaan, in de zekerheid dat we veilig zijn, omdat Hij ons in Zijn handen houdt, wat de omstandigheden ook zijn. In die zekerheid mogen we vertrouwen en daarin stil zijn, rusten, in Zijn genade.

We hoeven geen on-Bijbelse technieken en methodes te leren gebruiken om tot God te naderen. Door het geloof hebben we vrije toegang (Ef 3:12).  Laat u niet meeslepen door de filosofieën, en aanbevelingen van bekende namen in een leer die belooft u dichter bij God te brengen, maar u hier juist steeds verder vanaf laat dwalen.

2 Bedenk de dingen die boven zijn en niet die op de aarde zijn,

3 want u bent gestorven en uw leven is met Christus verborgen in God (Kol 3: 2-3).

 

Geraadpleegde bronnen:

1) https://www.mirjamvandervegt.nl/op-de-bank/

2) https://www.mirjamvandervegt.nl/op-de-bank/

3) https://www.mirjamvandervegt.nl/boeken/stiltedagboek/

4) https://www.stiltetour.nl/wie-zijn-wij/

5) https://nl.wikipedia.org/wiki/Mindfulness

6) https://www.mirjamvandervegt.nl/lezing-en-training/training/stiltetraining-individueel/

7) https://cip.nl/video/Mindfulness-voor-christenen-met-Mirjam-van-der-Vegt

8) https://www.deventerpost.nl/activiteit/item/thema-avond-mindfulness/53363

9) https://www.mirjamvandervegt.nl/agenda/29-augustus-2-september-2018-qs-stilteretraite-bezinning-focus-brandpunt-doorn/

10) https://www.lovetowrite.info/creatief-schrijven/sprintje/

https://www.tear.nl/ambassadeurs

https://nl.wikipedia.org/wiki/Mirjam_van_der_Vegt

https://visie.eo.nl/2015/04/eerste-christelijk-spiritueel-centrum-opent-haar-deuren/