Overig -Film / ToneelOverig-Boeken

Sprookjes

Waar de sprookjes vandaan komen is eigenlijk onbekend. In het algemeen gaat men er van uit dat het volksvertellingen zijn die doorgegeven worden van persoon op persoon. Als we kijken naar de sprookjes dan zit er een duidelijke tendens in. In de sprookjes komen altijd wel betoverde voorwerpen voor. Zo ook  toekomst voorspellende voorwerpen  zoals kristallen bollen of waterplassen waarin de toekomst wordt gezien. Vaak brengen de magische of betoverde voorwerpen iets goeds voort, zoals rijkdom of voedsel. Deze voorwerpen worden echter steevast bewaakt door een heks of ander boosaardig persoon die krachten bezit.

Wat opvalt bij de nieuwe sprookjes zoals ze door Disney worden gemaakt, is dat er vaak een Grieks mythologische achtergrond in meespeelt. De hoofdpersoon heeft vaak de pech om in eerste instantie in handen van de tegenstander te vallen, waardoor deze of in slaap valt of gevangen wordt genomen en niet zelden in de macht van de duivel komt.

De tegenwoordige sprookjes worden veelal aangepast aan de maatschappij waar men in leeft. Vandaar dat de sprookjes steeds meer een occulte lading krijgen. Er is tegenwoordig wat dat betreft, mijn inziens, een trend om ouderwetse spookjes meer een mythologisch karakter te geven. Dit zijn zogezegd de sprookjes 2.0, dit wordt ook wel high fantasy genoemd. Voorbeelden hiervan zijn onder andere Game of Thrones, Harry Potter, Lord of the Rings en Narnia.

In sprookjes zien we dat goed en kwaad een strijd uitvechten op een manier die wordt omschreven als “christelijk”. Is dit niet de teloorgang van de christenen ten top? Dat juist dit soort boeken geaccepteerd worden als zijnde goed? Onder christenen zijn er velen die boeken en films als Harry Potter en Narnia juist zien als een middel om het evangelie te verduidelijken. Net als C.S. Lewis verweeft  J.R.R. Tolkien, de schrijver van The Lord of the Rings serie, christelijke thema’s in zijn boeken. Tolkien en Lewis waren, tot aan het overlijden van Lewis, vrienden en de boeken en films van  beide worden binnen de christelijke wereld geaccepteerd als goede middelen om het evangelie te verkondigen. Een voorbeeld hiervan is de leeuw Aslan in de Narnia films. Deze leeuw wordt symbool gesteld voor de Here Jezus. Het leven van Aslan loopt synoniem met het leven van de Here Jezus.

Hier een klein stukje uit Chronicles of Narnia:

Tijdens de Tweede Wereldoorlog moeten vier kinderen, Lucy, Edmund, Susan en Peter, naar het grote landhuis van een oude professor, waar ze maar weinig mogen doen. Tijdens een regenachtige dag besluiten de vier verstoppertje te gaan spelen. Ze ontdekken een magische kledingkast. Als ze hier doorheen gaan, komen ze terecht in het betoverde land van Narnia. Het is een prachtige, vredige wereld die bewoond wordt door pratende dieren, dwergen, faunen, centauren en reuzen. Narnia is echter betoverd door de slechte witte heks, Jadis, waardoor het er eeuwig winter is. Onder begeleiding van de nobele en magische heerser, de leeuw Aslan, gaan de kinderen de spectaculaire strijd aan om Narnia voor altijd te bevrijden uit de ijzige greep van Jadis. (1)

Disney is de verfilmer van vele boeken die een mythologisch of high fantasy karakter hebben. Mede door de invloed die Disney heeft zien we dat sprookjes en fabels meer en meer aan de kinderen wordt opgedrongen, waarbij de verhoudingen tussen goed en kwaad steeds minder verschillen. Daarbij moeten we niet vergeten dat Disney tegenwoordig meer fantasyfilms uitbrengt voor de oudere jeugd en jong volwassenen. Zoals de hierboven genoemde films als Game of Thrones en dergelijke films. Neem bijvoorbeeld de nieuwe verfilming van het sprookje Doornroosje, genaamd Maleficent.  Het is geen getekende, maar een gespeelde versie waarin wordt gekeken vanuit het standpunt van de heks Maleficent. Waarom is zij zo geworden? Wat is de oorzaak, is ze niet door de omstandigheden zo geworden? Hier een beschrijving over de film:

Maleficent is een prachtige jonge vrouw met een oprecht hart, die een idyllische jeugd heeft in een vreedzaam en bosrijk koninkrijk, tot op een dag een leger binnenvalt en de harmonie van het land in gevaar brengt. Maleficent wordt de vurigste beschermer van het land, maar wanneer ze uiteindelijk meedogenloos wordt verraden begint haar oprechte hart in steen te veranderen. Maleficent is uit op wraak en moet het in een heftige strijd opnemen tegen de opvolger van de binnenvallende koning, met als gevolg dat ze een vloek uitspreekt over zijn pasgeboren dochter Aurora. Maar wanneer het meisje opgroeit, realiseert Maleficent zich dat Aurora de sleutel is tot vrede in het koninkrijk, en misschien ook wel tot haar eigen ware geluk.(2)

De Volkskrant omschrijft Maleficent als een geslaagde nuancering van het kwaad. Zo wordt er in sprookjes een boodschap meegegeven die steeds verder afdwaalt van de Bijbelse waarheid. De Bijbel waarschuwt al dat mensen het kwade goed zullen noemen en het goede kwaad.

Ook het ouderwetse sprookje is voor christenen niet iets om je kinderen voor te lezen of mee op te voeden. Het verhaal bevat hekserij, magie, vervloekingen en duistere machten. Dat aan het eind de goede kant overwint is juist het gevaar ervan. Kinderen gaan occulte rituelen als iets zien wat te overwinnen is door goede dingen te doen. De gebroeders Grimm zijn een bekende naam binnen de wereld van de sprookjes. Ondanks dat sprookjes vaak als verhaal voor het slapen gaan dienden, vonden de gebroeders Grimm zelf dat hun verhalen niet voor kleine kinderen waren. De originele Grimm sprookjes zijn dat ook een stuk luguberder dan de meeste mensen weten. Dit zijn een paar voorbeelden uit de originele sprookjes van de gebroeders Grimm zoals valt te lezen op NRC boeken. (3)

Repelsteeltje die zichzelf uit woede in tweeën scheurt, Sneeuwwitje’s stiefmoeder die in opgewarmde ijzeren muiltjes moet dansen tot de dood. Ook onbekend was de afgrijselijke actie van de stiefzusters van Assepoester. Om de prins te bemachtigen sneden ze delen van hun voeten af om het glazen muiltje aan te kunnen. Een tevergeefse actie, aangezien het de prins opvalt dat er bloed uit het muiltje vloeit.

Sprookjes zijn dan ook niet zo onschuldig als ze zich voordoen. De verborgen boodschap blijft achter in de hoofden van de kinderen en ondermijnt de Bijbelse waarheid bij de (jong) volwassenen.

Geraadpleegde bronnen:

1)http://nl.wikipedia.org/wiki/De_Kronieken_van_Narnia

2) http://www.disney.nl/films/maleficent/

3) http://www.nrc.nl/boeken/2014/11/17/grimm-sprookjes-zijn-gruwelijk-en-daar-komen-de-engelsen-nu-ook-achter/