Charismatisch-Algemeen

De opkomst en achtergrond van de charismatische beweging

In onderstaand artikel wordt de opkomst en de achtergrond van de charismatische beweging globaal behandeld waardoor de invloed die deze beweging heeft, en de tactieken die gebruikt worden, (hopelijk) wat meer licht werpen op de charismatische leer, en zij die er minder bekend mee zijn de invloeden leren te onderkennen.

Met het verstrijken van de tijd zien we dat de afval binnen het christendom steeds grotere vormen aanneemt. Paulus waarschuwt in Handelingen 20 al dat er mensen op zullen staan die een andere leer zullen brengen. Wanneer we de tekst lezen zien we dat hij het niet heeft over misleiders van buitenaf, maar die vanuit het eigen midden zullen komen.

29 Want dit weet ik: dat na mijn vertrek  wrede wolven bij u zullen binnenkomen, die de kudde niet sparen; 30 en dat uit uw eigen midden mannen zullen opstaan die de waarheid verdraaien om de discipelen weg te trekken achter zich aan. Hand. 20: 29-30

Paulus schrijft in zijn tweede brief aan Timotheüs dat mensen de gezonde leer niet zullen verdragen maar leringen van demonen zullen volgen en leraren zoeken die verkondigen wat ze willen horen. Dit is exact wat we zien gebeuren onder leiding van de charismatische beweging. Charismatische leerstellingen zijn flexibel toepasbaar. Iedere gemeente, katholiek, baptist, hervormd, past de leer aan binnen het kader, zonder daarbij het charismatische gedachtegoed los te laten.

 Neem als voorbeeld de Alpha cursus. Hier wordt erg veel nadruk gelegd op de werking van de Heilige Geest. Er is een minimale uitleg over zonde en schuld, de nadruk ligt op de  bijzonder gaven. De behoudendere gemeenten zwakken de hoofdstukken hierover af, maar wijzen de Alpha cursus zelf niet af. De Alpha cursus is geworteld en ontstaan vanuit het charismatische gedachtegoed. Als de wortel rot is, dan kan de vrucht nooit goed zijn.

Toch wordt deze cursus door bijna alle kerken en gemeenten in de één of andere vorm gebruikt. Hiermee heeft de charismatische leer de eerste voet tussen de deur, en zal zo het verwoestende werk van binnenuit voortzetten.

Dit is precies waar Paulus voor waarschuwde in bovenstaande tekst, de wrede wolven zullen: uit uw eigen midden opstaan.

De charismatische beweging voorziet in een behoefte. Paulus schrijft al in zijn brief aan Timotheüs dat de mensen leraren zullen zoeken die vertellen wat ze willen horen. De pinkster en charismatische beweging kunnen we misschien wel zien als de vervulling hiervan.

In 1900 startte Charles Fox Parham  een Bijbelschool in Topeka Kansas. Aan het einde van het jaar kregen zijn studenten de opdracht om vanuit het boek Handelingen te onderzoeken wat het bewijs was van de doop met de Heilige Geest. Op nieuwjaarsdag begon Agnes Ozman in tongen te spreken, en de daarop volgende dagen begonnen Parham en andere studenten dit ook te doen.

Hierop ontwikkelde Parham de theologie dat het spreken in tongen het bewijs was van de doop met de Heilige Geest. Deze leer wordt nog steeds door veel charismatische christenen verkondigd en verklaard ook het zo ijverig zoeken naar de gave van tongentaal.

Parham had geen enkel Bijbels fundament voor zijn verkondiging, enkel de ervaring. Dit is heden ten dage nog steeds de bodem van veel leerstellingen, ervaring wordt boven de  Bijbelse waarheid gesteld.

Het hele doel van het spreken in tongen, een teken voor de Joden, welke is opgehouden te bestaan, wordt terzijde geschoven en luid de start in van de pinkster en charismatische beweging.

William Seymour was een student van Parham. Hij nam het ontvangen onderwijs mee naar Los Angeles, waar onder zijn leiding in 1906 de Asuza street opwekking uitbrak. Vanuit de Asuza street opwekking werd de leer wereldwijd verspreidt. Het waren, naar verluidt, de Noorse broeders die de pinksterleer naar Europa brachten

In Nederland startte de eerste pinkstergemeente rond 1907 in Amsterdam. Dit gebeurde nadat Wilhelmine Polman-Blekkink in tongen begon te spreken, een hoge melodie begon te zingen en “profeteerde”.

In België deed de pinksterleer rond 1910 de intrede, maar het duurde tot 1930 voordat de eerste pinkstergemeente, in Antwerpen, werd gesticht.

Deze opwekking vanuit Asuza street wordt vaak de eerste golf genoemd. De opkomst van de pinkster en charismatische beweging wordt veelal samengevat in drie golfbewegingen die elkaar opvolgen en in dwaling toenemen.

Eerste golf

Spreken in tongen is het bewijs van de doop met de Heilige Geest, nadruk op spreken in tongen en voornamelijk lichamelijke genezing.

Tweede golf

Begint rond 1960, dit is het begin van het charismatische gedachtegoed. Bekende namen die aan de basis staan van deze tweede golf  zijn bijvoorbeeld Billy Graham en David du Plessis.

Doordat na de tweede wereldoorlog de Amerikanen overal in Europa aanwezig zijn kan de leer van de pinkster/charismatische beweging zich nog sneller verspreiden. De nadruk begint nu meer te liggen op wonderen, tekenen en genezing, maar het spreken in tongen blijft onderdeel uitmaken van de leer.

Met de opkomst van de ‘love en peace beweging’  in de jaren 60 zie je dat de boodschap van de charismatische beweging meer voedingsbodem krijgt. Het verzetten tegen gezag en de opkomst van het feminisme doet ook de intrede binnen de kerken. Dit is vooral te zien aan het meer en meer loslaten van het gezag van de Bijbel en het toelaten dat vrouwen onderwijs gaan geven in de samenkomsten.

De charismatische beweging is voortgekomen vanuit de pinksterbeweging en de samensmelting van deze twee gaat heel snel. Daarom wordt er steeds meer gesproken over de charismatische beweging. Deze omvat zowel de eigenlijke pinksterleer, zoals verkondigd tijdens de Asuza street opwekking en de charismatische leerstellingen die van de jaren 60 geïntroduceerd worden.

Derde golf

Start rond 1980 met John Wimber. Wimber is de drijvende kracht achter het powerchristendom. De nadruk van het onderwijs komt meer te liggen op de kracht van de Heilige Geest. Hier komt ook de naam powerchristendom vandaan.

De focus is nog steeds gericht op het doen van wonderen en tekenen, maar daarnaast wordt er meer gezocht naar profetieën, visioenen en gebeurtenissen. De gaven van de Heilige Geest die specifiek waren voor de periode dat de gemeente werd gebouwd, is de focus geworden. 

Voor charismatische christenen is de Bijbel niet afgesloten, maar zijn profetieën en openbaringen ook in onze tijd een onderdeel van het christenleven. De Bijbel is echter afgesloten, en alles wat we nodig hebben:

16 Heel de Schrift is door God ingegeven en is nuttig om daarmee te onderwijzen, te weerleggen, te verbeteren en op te voeden in de rechtvaardigheid, 17 opdat de mens die God toebehoort, volmaakt zou zijn, tot elk goed werk volkomen toegerust. 2 Tim. 3:16-17

Vierde golf

Rond de eeuwwisseling zien we dat de afval steeds groter wordt. De opkomst van de Emerging Church, ook wel eens de vierde golf genoemd, wordt de deur wagenwijd open gezet voor steeds grotere dwalingen en misleidingen. Denk bijvoorbeeld aan de bevrijdingstheologie waarvan Neil T. Anderson de grondlegger is. Zijn onderwijs is maatgevend geweest voor alle huidige bevrijdingspastoraten.

De Emerging Church is, anders als de naam misschien doet vermoeden, geen kerk of gemeente, maar een stroming, een leerstelling binnen de charismatische beweging.

De pinksterbeweging is van nature een zendingsgerichte gemeente. Na de openbaringen die men had ontdekt was het oorspronkelijk de bedoeling dat  men binnen bestaande gemeenten deze nieuwe openbaringen zouden onderwijzen, zodat andere gelovigen konden delen in deze “zegen”. Bestaande gemeenten verwierpen deze leer echter als ketters, en daardoor begon men eigen gemeentes te stichtten.

Het succes van de pinkster en charismatische leer komt enerzijds door de zendingsgerichtheid maar de grote drijvende kracht achter deze leer komt vanuit het Fuller Theological Seminary.

De Fuller theologische opleidingsschool is in 1940 opgericht door Harold Ockenga en Charles E.Fuller. De meeste grote namen die we kennen binnen de pinkster en charismatische beweging hebben hier hun opleiding gevolgd. Voorgangers als Rick Warren, Peter Wagner, Rob Bell, Richard Foster en Robert Schuller. De visie van Fuller is het opleiden van leiders met een koninkrijksroeping. In de huidige tijd zien we hoe diep doordrongen deze visie is binnen de meeste kerken en gemeenten.

Naast Fuller is er nog een opleidingsinstituut wat voornamelijk de Nederlandstalige gebieden enorm beïnvloedt, dat is de Evangelische Theologische Faculteit Leuven (EFT). De EFT heeft in 2017 een overeenkomst gesloten met de Protestantse Theologische Universiteit (PThU), en werkt daarnaast samen met de Katholieke Universiteit (KU). Op deze manier worden de meer traditionele kerken en gemeenten in Nederland en België geïnfecteerd door het charismatische gedachtegoed.

Bekende namen die verbonden zijn aan de EFT zijn onder andere Jos Douma, groot voorstander van het mystieke, zoals Lectio Divina, en contemplatief gebed, en Mart Jan Paul.

M.J. Paul is predikant, docent Oude Testament aan de Christelijke Hogeschool Ede. Verder heeft hij de afgelopen jaren diverse boeken geschreven over occultisme en bevrijding. Hij geeft onder meer lezingen en adviseert kerkenraden. Dr. M.J. Paul heeft, volgens ingewijden, binnen  reformatorische kringen baanbrekend werk verricht.

Mart Jan Paul heeft meegewerkt  aan de totstandkoming van de HSV Studiebijbel. De aantekeningen in de Studiebijbel zijn veelal gebaseerd op het charismatische gedachtegoed.   en zo ziet men hoe deze leer steeds meer mensen bereikt en worden de terughoudende christenen toch misleidt door deze beweging.

Er zijn een aantal zaken die ervoor zorgen dat de charismatische leer zo succesvol is en mensen aanspreekt.

Tolerantie

Er wordt gekeken naar verbinding en niet naar wat de Bijbel hierover zegt. Ieder die zegt te geloven wordt geaccepteerd als broeder en zuster. Men stelt dat je moet kijken naar wat bindt, in dit geval beweren in de Here Jezus te geloven, en niet wat afscheidt. Dit in tegenstelling tot de Bijbelse oproep tot afscheiding.

17 En ik roep u ertoe op, broeders, hen in het oog te houden die onenigheden teweegbrengen en struikelblokken opwerpen tegen het onderricht dat u hebt ontvangen, en keer u van hen af.
18 Want zulke mensen dienen niet onze Heere Jezus Christus, maar hun eigen buik, en door fraaie woorden en mooie praat bedriegen zij de harten van de argeloze mensen. Rom. 16:16-17

Gelijkheid tussen mannen vrouwen

Deze visie komt voort vanuit het begin van de Asuza Street opwekking. Parham was een racist en daardoor was William Seymour verplicht om de lessen op de gang te volgen. Toen Asuza opwekking, onder leiding van Seymour begon, was het positieve punt dat hij gelijkheid nastreefde voor iedereen, dus ongeacht ras of afkomst. Dit streven sloeg echter door en men begon vrouwen toe te staan om onderwijs te geven aan mannen en vrouwen. Dit in tegenstelling tot wat de Bijbel hierover zegt. Met de opkomst van het feminisme in de jaren ’60 zie je dat vrouwen meer en meer de ruimte werd geboden om in kerken en gemeenten leidende posities in te nemen. Hiermee werd de Bijbelse instelling met betrekking tot het ambt van voorganger en diaken terzijde geschoven en bekleden vrouwen in de meeste gemeenten leidende posities.

11 Een vrouw moet zich laten onderwijzen in stilheid, in alle onderdanigheid.12 Want ik sta niet toe dat een vrouw onderwijs geeft,  en ook niet dat zij de man overheerst, maar ik wil dat zij zich stil houdt. 1 Tim. 2:11-12

Oecumenisch

Men zoekt de verbanden met alle gelovigen, ongeacht de Bijbelse verschillen in de leer. Je ziet hierdoor tegenwoordig een omgekeerde reformatie plaatsvinden. De evangelische en katholieke gelovigen vormen steeds meer een eenheid en zoeken naar samenwerking op alle gebieden. Hierin zien we hoe de afvallige eindtijdkerk, zoals beschreven in Openbaringen, meer en meer vorm begint te krijgen.

Pragmatisch

Het pragmatisme is één van de punten die voor het succes zorgen zijn, de gedachte is, als het werkt dan gebruiken we het en zal God het zegenen. Denk aan dans, theater, film, spektakel. Alles om de ongelovigen te bereiken, en de gelovigen aan boord te houden en te onderwijzen op een manier die hen bevalt. Ook om de gelovigen zelf te “voeden” zijn moderne methoden. Zo is er bijvoorbeeld de ‘Holy Ghost Radio App’ om  geestvervulde muziek te beluisteren. De Bijbel stelt dat het geloof komt door de verkondiging van de waarheid.(Rom. 10:17)

Postmodern

Het postmodernisme heeft geen vaste dogma’s. Geen kaders. Dit resulteert in een christendom wat zich laat leiden door gevoelens en ervaringen. De maatstaf is de eigen beleving, waarbij veel Bijbelteksten “vergeestelijkt” worden, en/of een andere betekenis word toebedeeld. Hierdoor klinken uitspraken heel Bijbels, maar de betekenis die er aan gegeven wordt is compleet tegengesteld als welke de Bijbel er aan geeft.

Koninkrijksvisie

Er is veelal geen verwachting van een opname van de gemeente voor de verdrukking. De leer dat het Koninkrijk wat de Here Jezus zal vestigen door de gemeente voorbereidt moet worden is binnen de charismatische beweging een gemeengoed. Hierdoor worden leerstellingen als bevrijding van christenen, het strijden tegen Satan en demonen om zo de aarde te veroveren steeds verder uitgewerkt en trekt veel mensen aan. Beloftes van de bekende voorgangers dat men door het volgen van studies beter leren om Gods stem (letterlijk) te verstaan, leert te profeteren en dromen en visioenen kan ontvangen is voor velen een aantrekkelijk gedachte om zo verder te komen in het geloof.

Velen worden door dit soort beloften en deze cursussen misleidt en weg getrokken van de waarheid.

Door het luide roepen van charismatische christenen, dat de fundamentele christenen, zij die vasthouden aan de Bijbel als zijnde alles wat men nodig heeft om op te groeien in geloof, christenen zijn die minder inzicht hebben, God in een box stoppen, of niet open staan voor de werking van Gods Geest en zo het werk van de Heilige Geest tegen werken, maakt dat mensen die twijfelen aan het waarheidsgehalte van de charismatische beweging, niet zelf op onderzoek gaan naar wat de Bijbel leert, maar geloof hechten aan leraren met allerlei titels voor hun naam.

Het grootste gevaar voor christenen komt niet van buitenaf, door vervolging of lastering van ongelovigen. Nee het grootste gevaar komt van binnenuit, door hen die zich christenen noemen, maar een ander evangelie verkondigen en zo velen misleiden door een andere leer.

Judas schrijft aan de gelovigen dat het geloof éénmaal aan de heiligen is overgeleverd (Judas 3), de volledige waarheid is opgetekend, geen nieuwe openbaringen en dergelijke zullen er meer komen ten opzichte van de leer. De enige openbaring die na de brief van Judas kwam was de openbaring van de Here Jezus aan de apostel Johannes.

Judas wilde zijn brief schrijven over de gezamelijke zaligheid, maar door de Heilige Geest gedreven, werd hij genoodzaakt om een brief te schrijven waarin de gelovigen opgeroepen worden om te strijden voor het geloof, te strijden voor de waarheid, Gods woord, de Bijbel. Met de toenemende invloed van (onder andere) de charismatische leer, zien we hoe deze oproep in onze tijd nog steeds enorm belangrijk en noodzakelijk is.

3 Geliefden, toen ik mij er met alle inzet toe zette u te schrijven over de gemeenschappelijke zaligheid, werd ik genoodzaakt u te schrijven met de aansporing om te strijden voor het geloof dat eenmaal aan de heiligen overgeleverd is. Judas vers 3